ြမန်မာစာစနစ်များ​၏ ေနာက်ခံကား​

ယခုအခါ ကွန်ပျူတာသံုး​ ြမန်မာစာ စနစ်အမျိုး​မျိုး​ ​ေပါ်ထွန်း​လှျက် ရှိသည်။ ၄င်း​ စနစ် အသီး​သီး​ ၏ ​ေပါ်​ေပါက် လာရြခင်း​ အ​ေြကာင်း​ရင်း​ နှင့်​ သ​ေဘာ သဘာဝများ​မှာ တခု နှင့်​ တခု မတူညီပဲ ကွဲြပား​ လှျက်ရှိသည်။ Unicode 5.1 တွင် ြမန်မာ အက္ခရာများ​ ၏ ​ေနရာ သတ်မှတ်ချက် တည်ြငိမ်လာြပီြဖစ်ရာ​ အချက်အလက်များ​ မှျ​ေဝ နုိင်ရန်၊ ြမန်မာ ဘာသာြဖင့်​ ​ေရး​သား​ ထား​​ေသာစာများ​ ကုိ အက္ခရာဝလိစီရန် နှင့်​ ရှာ​ေဖွနုိင်ရန် ၄င်း​ ​ေနရာ သတ်မှတ်ချက်များ​ အတုိင်း​ ​ေြပာင်း​လဲ သံုး​စွဲ သင့်​ြပီ ြဖစ်သည်။ လက်ရှိ စနစ်များ​ ၏ ​ေနာက်ခံကား​ကုိ နား​လည် သ​ေဘာ​ေပါက်မှ ၄င်း​ စနစ်များ​ အား​ အသံုး​ြပု လှျက်ရှိသူတုိ့​ကုိ Unicode အဆင့်​မီ စနစ်များ​ သုိ့​ ​ေချာ​ေချာ​ေမွ့​​ေမွ့​ ​ေြပာင်း​လဲနုိင်​ေစမည်ြဖစ်ရာ ဤစာတမ်း​ငယ်တွင် လက်ရှိ ြမန်မာစာ စနစ်များ​ ၏ သ​ေဘာ သဘာဝကုိ Information Systems Practitioner တစ်ဦး​ ၏အြမင်မှ ​ေဆွး​​ေနွး​ တင်ြပမည် ြဖစ်သည်။

နိဒါန်း​

ယခုအခါ ကွန်ပျူတာကုိ အသံုး​ြပုရာတွင် အဂင်္လိပ်၊ ဂျာမန်၊ ြပင်သစ်စ​ေသာ အ​ေနာက်တုိင်း​ ဘာသာစကား​များ​သာမကပဲ တရုတ်၊ ကုိရီး​ယား​၊ ဂျပန် စ​ေသာ အ​ေရှ့​တုိင်း​ ဘာသာစကား​များ​ြဖင့်​လဲ လွယ်ကူစွာ အသံုး​ြပုနုိင်ြကြပီ ြဖစ်သည်။ ဤကဲ့​သုိ့​ မိခင်ဘာသာစကား​များ​ြဖင့်​ ကွန်ပျူတာကုိ အသံုး​ြပုနုိင်ရြခင်း​မှာ ဘာသာစကား​အများ​အြပား​၏ အက္ခရာများ​ကုိ code-range တစ်ခုအတွင်း​တွင် ​ေနရာချထား​​ေပး​​ေသာ Unicode ​ေခါ် စံနှုန်း​တစ်ရပ်ကုိ အများ​သ​ေဘာတူ သတ်မှတ်နုိင်ခဲ့​​ေသာ​ေြကာင့်​ ြဖစ်သည်။ အဆုိပါ စံနှုန်း​အတွင်း​တွင် ြမန်မာအက္ခရာများ​အတွက် code-range ကုိ သတ်မှတ်နုိင်ခဲ့​​ေသာ်လည်း​ နှစ်​ေပါင်း​များ​စွာြကာသည့်​တုိင်​ေအာင် အ​ေသး​စိတ် အ​ေကာင်အထည်​ေဖာ်မည့်​ ပံုစံကုိ အတည်မြပုနုိင်​ေသး​ပဲ ရှိခဲ့​သည်။

ယခုအခါ ြမန်မာစာ Unicode စနစ်သည် တည်ြငိမ်စ ြပုလာြပီြဖစ်ြပီး​ ​ေဇာ်ဂျီ ြမန်မာစာ စနစ်မှာ အြခား​ဘာသာစကား​များ​နှင့်​ ယှဥ်တွဲ သံုး​စွဲနုိင်သည့်​ Unicode အစစ်မဟုတ်​ေသာ်လည်း​ အများ​သံုး​ (de facto) စံနှုန်း​တစ်ရပ် အြဖစ် ရပ်တည်လှျက်ရှိသည်။ ယခင်က သံုး​စွဲခဲ့​​ေသာ ASCII (truetype) font များ​နှင့်​ Burglish သံုး​စွဲမှုများ​လဲ ယ​ေန့​တုိင် ရပ်တည်လှျက်ရှိသည်ကို ​ေတွ့​ရှိရသည်။ ဤစာတမ်း​တွင် 8 bit font များ​နှင့်​ burglish အ​ေြကာင်း​ကို ​ေရှး​ဦး​စွာတင်ြပြပီး​ အများ​သံုး​ြဖစ်သည့်​ ​ေဇာ်ဂျီစနစ်အ​ေြကာင်း​ကုိ ဆက်လက် ​ေဆွး​​ေနွး​မည် ြဖစ်သည်။ ထုိ့​​ေနာက် Unicode 5.1 အဆင့်​မီစနစ်များ​အ​ေြကာင်း​နှင့်​ ၄င်း​တုိ့​ကုိ အဘယ်​ေြကာင့်​ ​ေရွး​ချယ်သင့်​သည်ကို ရှင်း​လင်း​​ေရး​သား​မည် ြဖစ်ပါသည်။

8 Bit Systems

ယခင်က အဂင်္လိပ်စာလံုး​ကဲ့​သုိ့​​ေသာ လက်တင်စာလံုး​များ​ြဖင့်​ ​ေရး​သား​ထား​သည့်​ contents များ​ကုိ ကွန်ပျူတာများ​ ​ေဝမှျသံုး​စွဲနုိင်​ေစရန်အတွက် စံအြဖစ် IBM မှ EBCDIC (8 bits) စနစ်နှင့်​ ASCII (7 bits) စနစ်ဟူ၍ စတင် ​ေပါ်​ေပါက်ခဲ့​သည်။ ​ေနာက်ပုိင်း​တွင် ASCII စနစ်ကုိ 8 bit သုိ့​ တုိး​ချဲ့​ခဲ့​သည်။ နာမည်ြကီး​ Windows စနစ်များ​တွင် ASCII စနစ်ကုိ အသံုး​ြပုနုိင်ရာ အဂင်္လိပ်စာလံုး​များ​ကုိ ပံုြပင်ဆွဲ၍ ြမန်မာစာလံုး​ပံုစံ အများ​အြပား​ ​ေပါ်ထွက်ခဲ့​သည်။ ၄င်း​တုိ့​သည် နည်း​ပညာရှု​ေထာင့်​အရ အဂင်္လိပ်စာကုိ ပံု​ေြပာင်း​ထား​ြခင်း​မှျသာြဖစ်ြပီး​ ြမန်မာဘာသာြဖင့်​ ​ေရး​သား​ထား​​ေသာ အချက်အလက်များ​ကုိ ြမန်မာစာ အက္ခရာစီထံုး​ြဖင့်​ အလွယ်တကူ စီ၍မရ​ေပ။ ယခုအခါ ၄င်း​တုိ့​ကုိ ပံုနှိပ်တုိက်များ​တွင် ကျယ်ြပန့်​စွာ သံုး​စွဲလှျက်ရှိြပီး​ CE နှင့်​ Win-Myanmar ပံုစံတုိ့​မှာ ထင်ရှား​သည်။

Burglish

ြမန်မာနှင့်​ အဂင်္လိပ်စာ ​ေရာ​ေထွး​​ေရး​သား​ရန် 16 bit code များ​ မ​ေပါ်​ေပါက်မီက Chat application သံုး​စွဲသူအချို့​သည် ​ေြပာလုိ​ေသာ အ​ေြကာင်း​အရာကုိ အသံဖလှယ်၍ အဂင်္လိပ် အက္ခရာများ​ြဖင့်​ ​ေရး​သား​သံုး​စွဲြကသည်။ (ဥပမာအား​ြဖင့်​ Sar Pee P Lar ? = စား​ြပီး​ြပီလား​ ြဖစ်သည်။) ယ​ေန့​တုိင် ြမန်မာစာ ​ေကာင်း​စွာ မရိုက်တတ်သူ Chat application အသံုး​ြပုသူအချို့​လဲ ရှိ​ေနဆဲပင် ြဖစ်သည်။ ၄င်း​တုိ့​အတွက် အလုိအ​ေလျာက် ဘာသာြပန်​ေပး​သည့်​ စနစ်အမျိုး​မျိုး​ ​ေပါ်ထွက်ခဲ့​ရာ ဝိဇ္ဇာစနစ်မှာ ထင်ရှား​​ေသာ ဥပမာ တစ်ခုြဖစ်ြပီး​ ​ေဇာ်ဂျီနှင့်​ Myanmar – 3 သုိ့​ ဘာသာြပန်​ေပး​နုိင်သည်။

​ေဇာ်ဂျီ

နုိင်ငံတကာသံုး​ စံနှုန်း​ြဖစ်သည့်​ Unicode စံနှုန်း​ (16 bit code) တွင် ြမန်မာအက္ခရာများ​၏ ​ေနရာ (ခွင်) ကို အတိအကျ သတ်မှတ်နုိင်ခဲ့​ြပီး​ ြဖစ်​ေသာ်လည်း​ စာလံုး​များ​၏ ​ေနရာနှင့်​ ဘာသာစကား​၏ ရှုပ်​ေထွး​မှု ြပဿနာများ​ကို ​ေြဖရှင်း​နုိင်ရန် စံသတ်မှတ်ချက် အတိအကျ မရှိသည်မှာ အ​ေတာ်ပင် ြကာြမင့်​ခဲ့​သည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ြပ နှင့်​ ြက တွင် ပါဝင်​ေသာ ရရစ်မှာ အတူတူပင်ြဖစ်​ေသာ်လည်း​ ၄င်း​တုိ့​ကုိ ပံု​ေဖာ်ရန်အတွက် software support (rendering support) လုိသည်။ ၄င်း​ကုိ အလွယ်နည်း​နှင့်​ ​ေြဖရှင်း​ရန်မှာ code-range ကို ချဲ့​ပစ်ရန်ြဖစ်ရာ (ရရစ် ၂ ခုသံုး​မယ်၊ code ၂ ခု​ေပး​ ဆုိတာမျိုး​) ပညာရှင်အချို့​က စံနှုန်း​မတည်ြငိမ်မီ ကာလအတွင်း​ ​ေဆး​ြမီး​တုိအြဖစ် အြခား​ဘာသာစကား​များ​၏ code များ​ကုိ ​ေချး​ငှား​သံုး​စွဲကာ ​ေဇာ်ဂျီစာလံုး​စနစ်ကုိ ဖန်တီး​ခဲ့​ြကသည်။

၄င်း​သည် ြပဿနာ ၂ ရပ်ကုိ ဖိတ်​ေခါ်လာသည်။ ​ေဇာ်ဂျီသည် အဂင်္လိပ် အက္ခရာများ​၏ code ကုိ မထိသြဖင့်​ အဂင်္လိပ်/ြမန်မာ တွဲဖက်​ေရး​သား​ရာတွင် အဆင်​ေြပ​ေသာ်လည်း​ ၄င်း​​ေချး​ငှား​ထား​​ေသာ ဘာသာစကား​များ​နှင့်​ ြမန်မာစာကုိ တွဲဖက်​ေရး​သား​ပါက ကွန်ပျူတာအ​ေနနှင့်​ ​ေချး​သံုး​ထား​​ေသာ code များ​ကုိ မည်သည့်​ အက္ခရာ (ြမန်မာ အက္ခရာ သို့​မဟုတ် အြခား​ အက္ခရာ) အြဖစ် ​ေဖာ်ြပ​ေပး​ရမည်ကုိ မသိနုိင်ပဲ ြဖစ်လိမ့်​မည်။ (ဥပမာ 1E29 သည် 'ḩ' လား​၊ Latin Small Letter H with Cedilla လား​ မသိနုိင်​ေတာ့​​ေပ။) ​ေနာက်ြပဿနာတစ်ရပ်မှာ တူညီ​ေသာ စာလံုး​များ​ ကုိ code အများ​အြပား​သုိ့​ assign လုပ်ထား​သြဖင့်​ အက္ခရာစဥ် စီရာ (နှင့်​ searching ရှာရာ) တွင် မလုိလား​အပ်​ေသာ ရှုပ်​ေထွး​မှုများ​ကုိ ြဖစ်​ေပါ်​ေစပါသည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ရရစ်သည် ြပ ဟု​ေရး​ရာတွင် တမျိုး​၊ ြက ဟု​ေရး​ရာတွင် တမျိုး​၊ လံုး​ြကီး​တင်နှင့်​ တွဲရန်တမျိုး​ (ြပိ၊ ြကိ) စသြဖင့်​ code အမျိုး​မျိုး​ ြဖစ်​ေနသည်။ အမှန်မှာ အက္ခရာ စဥ်ရာတွင် ြကသည် ြပအ​ေရှ့​ (ြကိသည် ြပိအ​ေရှ့​) ဟူ၍ ရရစ် ၂ မျိုး​ကုိ အတူတူ သ​ေဘာထား​ြပီး​ စီရရာ ​ေဇာ်ဂျီစနစ်ြဖင့်​ ​ေရး​သား​ထား​​ေသာ ြမန်မာစာများ​ကုိ အက္ခရာစီနုိင်ရန် ခက်ခဲပါသည်။

​ေဇာ်ဂျီ၏ အဓိက အား​နည်း​ချက် တစ်ရပ်မှာ စာလံုး​များ​၏ စံပံုစံ မရှိြခင်း​ပင် ြဖစ်သည်။ တ + - ိ + - ု (တုိ) နှင့်​ တ + - ု + - ိ (တုိ) တုိ့​မှာ ​ေဇာ်ဂျီတွင် မတူညီြက​ေပ။ သုိ့​ြဖစ်၍ ပထမ တုိ ကုိ ရှာ​ေဖွရန် ြကိုး​စား​ရာတွင် ဒုတိယ တုိ ကုိ ထည့်​သွင်း​ ရှာ​ေဖွခုိင်း​ပါက ရှာ​ေတွ့​မည် မဟုတ်ပါ​ေချ။ တူညီ​ေသာစာလံုး​များ​ကုိ ရုိက်ထည့်​​ေသာ အစီအစဥ် မတူညီြခင်း​​ေြကာင့်​ ကွန်ပျူတာက မတူညီဟု အ​ေြဖထုတ်​ေပး​ြခင်း​မှာ လက်ခံနုိင်ဖွယ် အရည်အ​ေသွး​တစ်ရပ် မဟုတ်​ေပ။ ​ေဇာ်ဂျီြဖင့်​ ​ေရး​သား​ထား​​ေသာ ြမန်မာစာတုိ့​မှာ တ​ေန့​တြခား​ တုိး​ပွား​လာ​ေနရာ ​ေနာင်တချိန်တွင် ၄င်း​တုိ့​သည် ရှာရ၊ ​ေဖွရခက်သည့်​ စာအုပ်ပံုြကီး​နှင့်​ အတူတူပင် ြဖစ်လာ​ေတာ့​မည် ြဖစ်သည်။ (အဆုိ​ေတာ် စုိင်း​စုိင်း​ခမ်း​လှုိင်၏ အ​ေြကာင်း​ကို ​ေရး​သား​သူ တဝက်က စ + - ိ + - ု + င + - ် + - း​ ဟု ​ေရး​ြပီး​ ကျန်တဝက်က စ + - ု + - ိ + င + - ် + -း​ ဟု ​ေရး​ပါက မည်သုိ့​ ြဖစ်မည်ကို မှန်း​ဆြကည့်​ပါ။) သုိ့​ရာတွင် ​ေရှး​ယခင် လက်နှိပ်စက်များ​ကဲ့​သုိ့​ပင် သ​ေဝထုိး​နှင့်​ ရရစ်ကုိ ဗျည်း​မရုိက်ခင် ရိုက်ရြခင်း​၊ ဗျည်း​တွဲများ​ (ရရစ်ဝဆွဲ၊ ယပင့်​ဝဆွဲ စသည်တုိ့​)ကုိ ခလုတ်တစ်ချက်နှိပ်ရံုနှင့်​ ​ေရး​သား​နုိင်ြခင်း​တုိ့​မှာ သံုး​စွဲသူတုိ့​ နှစ်သက်ဖွယ်ြဖစ်သည်။

Windows စနစ်အများ​စုတွင် ​ေဇာ်ဂျီစနစ်ြဖင့်​ ြမန်မာစာ ​ေရး​သား​ရန်အတွက် အခမဲ့​ ရရှိနုိင်​ေသာ Zawgyi installer application ကုိ သွင်း​လုိက်ရန်သာလုိအပ်ြပီး​ ဖတ်ရှုရန်အတွက်မူ သာမာန် စာလံုး​ပံုစံတစ်ခု သွင်း​သကဲ့​သုိ့​ ​ေဇာ်ဂျီ စာလံုး​ပံုစံကုိ သွင်း​လုိက်ရန်သာ လုိအပ်သည်။ ​ေရး​သား​ရန်အတွက် လက်ကွက်မှတပါး​ ​ေလ့​ကျင့်​ရန် မလုိအပ်​ေပ။ အသံုး​ြပုရလွယ်ကူြခင်း​​ေြကာင့်​ ယ​ေန့​တွင် online ​ေပါ်ရှိ ြမန်မာစာအသံုး​ြပုမှု (blog, forum, chat application) အများ​စုသည် ​ေဇာ်ဂျီ ြမန်မာစာ စနစ်ြဖင့်​ ြဖစ်သည်။

Unicode 5.1 အဆင့်​မီ ြမန်မာစာစနစ်များ​

Myanmar 3 အပါအဝင် Unicode 5.1 စနစ်သံုး​ ြမန်မာစာစနစ်များ​သည်လည်း​ အစုိး​ရက ​ေထာက်ခံ​ေနလင့်​ကစား​ အား​နည်း​ချက်များ​ ရှိဆဲပင်ြဖစ်သည်။ ဥပမာအား​ြဖင့်​ ​ေမာက်ချာ (- ါ) နှင့်​ ​ေရး​ချာ (- ာ) တုိ့​မှာ စာလံုး​ ၂ လံုး​ြဖစ်​ေနသည်။ အက္ခရာစဥ်ရာတွင် ၄င်း​တုိ့​ကုိ အတူတူဟု သ​ေဘာထား​ြပီး​ စီရသည်။ (​ေဇာ်ဂျီ၏ ရရစ်ကဲ့​သုိ့​ပင် မလုိအပ်ပဲ code-range ကုိ ြဖုန်း​တီး​သကဲ့​သုိ့​ ြဖစ်​ေနပါသည်။) အသတ် (- ်)နှင့်​ ပံုစံတူ​ေသာ်လည်း​ အသတ်နှင့်​ ဘာမှမဆုိင်​ေသာ ​ေရှ့​ထုိး​ (ဥပမာ ​ေကာ် မှ - ်) မှာ code မရှိပါ။ တနည်း​အား​ြဖင့်​ဆုိ​ေသာ် Unicode 5.1 သည်လည်း​ တုိး​တက်​ေြပာင်း​လဲဦး​မည့်​ အရိပ်အ​ေယာင်များ​ ရှိ​ေနပါသည်။ သုိ့​ရာတွင် ၄င်း​သည် စာရိုက်ရာတွင် သတ်မှတ်ထား​သလုိသာ ရုိက်သွင်း​ရသြဖင့်​ ​ေဇာ်ဂျီကဲ့​သုိ့​ တုိ ၂ မျိုး​ ြဖစ်​ေနစရာ မရှိသြဖင့်​ ​ေဇာ်ဂျီထက် ပုိမုိ တည်ြငိမ်မည်ဟု ​ေမှျာ်လင့်​ရသည်။

ထုိ့​ြပင် Myanmar – 3 ကိုအသံုး​ြပုရန်အတွက် အနည်း​ငယ်ရှုပ်​ေထွး​​ေသာ အဆင့်​များ​ လုိအပ်သည်။ Windows စနစ်တွင် ဖတ်ရှုရန်အတွက်လဲ သီး​သန့်​ software များ​ သွင်း​ရန် လက်ရှိအချိန်တွင် လုိအပ်ဆဲြဖစ်သည်။ ၄င်း​ကုိ အသံုး​ြပု ​ေရး​သား​ရန်အတွက် အချိန်အနည်း​ငယ်ြကာမှျ ​ေလ့​ကျင့်​ရန် လုိအပ်ပါသည်။

ဘာကုိသံုး​ရမလဲ၊ ဘာ​ေြကာင့်​ လူများ​စု မသံုး​​ေသး​တာလဲ။

ယ​ေန့​တွင် အစုိး​ရဝန်ြကီး​ဌာနများ​အား​လံုး​ကို Myanmar-3 ကုိ အသံုး​ြပုရန် ညှွန်ြကား​ထား​ပါသည်။ ထုိ့​​ေြကာင့်​ e-Government စနစ်များ​ကို ​ေနာင်အနာဂါတ်တွင် မိတ်ဆက်ခဲ့​ပါက Myamar – 3 ကုိ နုိင်ငံသား​တုိင်း​ မြဖစ်မ​ေန အသံုး​ြပုရမည်မှာ ​ေသချာသ​ေလာက် ရှိသည်။ ထုိ့​ြပင် Windows စနစ်များ​တွင် Unicode 5.1 ကုိ အ​ေထာက်အပံ့​​ေပး​ပါက ဖတ်ရ​ေရး​ရခက်​ေသာ ြပဿနာမှာ အလုိအ​ေလျာက် ​ေြပလည်သွား​မည်ြဖစ်သည်။ (ယခုအခါ KDE သံုး​ Linux များ​တွင် Myanmar – 3 ကုိ ဒီအတုိင်း​ ဖတ်လုိ့​ရြပီြဖစ်သည်။) ထုိအချိန်တွင် ​ေဇာ်ဂျီသည် Myanmar- 3 ထက်ပုိ၍ ​ေရး​ရ၊ ဖတ်ရလွယ်သည်ဆုိ​ေသာ အား​သာချက် မရှိနုိင်​ေတာ့​​ေပ။

အသံုး​များ​​ေသာ ​ေဇာ်ဂျီမှ Unicode 5.1 သို့​​ေြပာင်း​လဲနုိင်​ေရး​သည် တကယ်တမ်း​အား​ြဖင့်​ ကွန်ပျူတာ သိပ္ပံ ြပဿနာ တစ်ရပ်မဟုတ်ပါ (အကျယ်ကုိ ​ေလာကအလှနှင့်​ အင်တာဗျူး​ ရှု)။ Myanmar – 3 ကုိ ​ေြပာင်း​ရမည်မှာလဲ ​ေသချာ၊ ​ေဇာ်ဂျီကုိလဲ ြကာရှည် အသံုး​ြပုရန်လဲ အဆင်မ​ေြပ၊ တစ်ဦး​ချင်း​ ​ေြပာင်း​ရန်လဲ နည်း​ပညာအရ လွယ်ကူ လှျင်ြမန်ပါလှျက်နှင့်​ ​ေဇာ်ဂျီကုိ လူများ​စု ဖက်တွယ်ထား​ြကြခင်း​မှာ အ​ေြကာင်း​ရင်း​ ၂ ရပ်​ေြကာင့်​ ြဖစ်သည်။ ပထမ အ​ေြကာင်း​ရင်း​မှာ Myanmar – 3 တွင် လက်နှိပ်စက်အတုိင်း​ ရုိက်မရပဲ ​ေလ့​လာသင်ြကား​မှု လုိအပ်​ေသာ​ေြကာင့်​ (​ေဇာ်ဂျီ၏ တခုတည်း​​ေသာ အား​သာချက်) ြဖစ်သည်။ ဒုတိယ အ​ေြကာင်း​ရင်း​မှာ လူများ​စု သံုး​စွဲြခင်း​ မြပု​ေသာ​ေြကာင့်​ အထီး​ကျန်မည်ကုိ စုိး​ရိမ်သည့်​ လူမှု​ေရး​ ြပဿနာြဖစ်ြပီး​ ပုိမုိအ​ေရး​ြကီး​သည်။

နိဂံုး​

ယခုစာတမ်း​ငယ်တွင် 8 bit font၊ Burglish၊ ​ေဇာ်ဂျီနှင့်​ Myanmar – 3 အစရှိ​ေသာ ြမန်မာစာ စနစ်အမျိုး​မျိုး​၏ သ​ေဘာသဘာဝများ​ကို သိနား​လည်မှ Unicode အဆင့်​မီ ြမန်မာစာစနစ်များ​သုိ့​ ​ေြပာင်း​လဲရန် အစီအစဥ်ကုိ ြကံဆနုိင်မည်ြဖစ်သြဖင့်​ ၄င်း​တုိ့​၏ ဂုဏ်သတ္တိများ​ကုိ နည်း​ပညာနှင့်​ လူမှု​ေရး​ (သမိုင်း​​ေြကာင်း​နှင့်​ သံုး​စွဲသူများ​) ရှု​ေထာင့်​များ​မှ တင်ြပထား​သည်။ အဆုိပါ ​ေတွ့​ရှိချက်များ​ကုိ အ​ေြခခံ၍ Unicode အဆင့်​မီ ြမန်မာစာစနစ်များ​သုိ့​ ​ေြပာင်း​လဲနုိင်ရန် အစီအစဥ်ကုိ ဆက်လက်​ေဆွး​​ေနွး​ရန် ကျန်ရှိ​ေနပါ​ေသး​သည်။

​ေလာ ရှည် - က တဲ့​ ပွဲ ( http://opera.lawshay.com/2009/07/blog-post_15.html)