အို ဘယ့်​ြမန်မာစာ

ကျွန်​​​ေတာ်သည် ြမန်မာစာအဓိကြဖင့်​​​ ​​​ေကျာင်း​​​ြပီး​​​ထား​​​သူတစ်ဦး​​​ မဟုတ်​​​ေသာ်လည်း​​​ ြမန်မာစာကို စိတ်ဝင်စား​​​သူ၊​ ြမန်မာစာကို ချစ်ြမတ်နိုး​​​သူ၊​ ြမန်မာစာ​​​ေပ၌ ​​​ေမွ့​​​​​ေလျာ်သူတစ်ဦး​​​ ြဖစ်ပါသည်။ ကျွန်​​​ေတာ်သည် ဤ​​​ေဆာင်း​​​ပါး​​​ကို ြမန်မာစာ၏တန်ဖိုး​​​ကို ဖွင့်​​​ဆိုရှင်း​​​ြပရန်​​​ေသာ်လည်း​​​​​ေကာင်း​​​၊​ ြမန်မာစာဘက်မှ ခုခံ​​​ေချပ ​​​ေြပာဆိုရန်လည်း​​​​​ေကာင်း​​​ ရည်ရွယ်​​​ေရး​​​သား​​​ြခင်း​​​ မဟုတ်ပါ။ ြမန်မာစာနှင့်​​​ ပတ်သက်၍ ကျွန်​​​ေတာ်၏အြမင်ကို တင်ြပြခင်း​​​ဟုဆိုက ပို၍ မှန်ပါလိမ့်​​​မည်။ ြမန်မာစာ၏တန်ဖိုး​​​၊​ ြမန်မာစာ၏သ​​​ေဘာနှင့်​​​ ပတ်သက်၍ ကျွန်​​​ေတာ့်​​​ထက် ပိုမိုတတ်သိနား​​​လည်သည့်​​​ ြမန်မာစာပါရဂူ တစ်ဦး​​​၊​ ဘာသာ​​​ေဗဒကျွမ်း​​​ကျင်သူတစ်​​​ေယာက်က ရှင်း​​​လင်း​​​တင်ြပမည်ဆိုပါက ပိုြပီး​​​ ြပည့်​​​စံုနိုင်ပါသည်။ ထိုသို့​​​ရှင်း​​​လင်း​​​​​ေရး​​​သား​​​ြကရန်လည်း​​​ ​​​ေမျှာ်လင့်​​​ထား​​​ပါသည်။

ဤ​​​ေဆာင်း​​​ပါး​​​ ​​​ေရး​​​ရြခင်း​​​အ​​​ေြကာင်း​​​ကို တင်ြပရလျှင်​​​ေတာ့​​​ တစ်​​​ေန့​​​ ကျွန်​​​ေတာ် စာသင်​​​ေပး​​​ခဲ့​​​​​ေသာ တပည့်​​​မ တစ်ဦး​​​အား​​​ သူ၏မိခင်နှင့်​​​အတူ လမ်း​​​တွင်အမှတ်မထင် သွား​​​​​ေတွ့​​​ပါသည်။ ကျွန်​​​ေတာ်က “တက္ကသိုလ် တက်ဖို့​​​ ဘယ်ဘာ​​​ေလျှာက်ထား​​​တာ ရလဲ” ဟု​​​ေမး​​​ရာ မိခင်ြဖစ်သူက ြမန်မာစာရ​​​ေြကာင်း​​​၊​ သမီး​​​က နှာ​​​ေခါင်း​​​ရှံု့​​​သြဖင့်​​​ အြခား​​​ ဘာသာတစ်ခု ​​​ေြပာင်း​​​​​ေလျှာက်ထား​​​​​ေြကာင်း​​​ ​​​ေြပာပါသည်။ ထိုတပည့်​​​မ​​​ေလး​​​၏ မိခင်မှာ ြမန်မာလူမျိုး​​​ြဖစ်​​​ေသာ်လည်း​​​ ဖခင်က လူမျိုး​​​ြခား​​​ြဖစ်ပါသည်။ ထိုစကား​​​ကို နား​​​​​ေထာင်ြပီး​​​ “ဒီက​​​ေလး​​​မ ြမန်မာ​​​ေသွး​​​ မစစ်​​​ေတာ့​​​သူမို့​​​ ဒီလိုြဖစ်​​​ေလရသလား​​​” ဟု ​​​ေတွး​​​မိရပါသည်။

[caption id="attachment_162" align="aligncenter" width="215" caption="Myanmar Alphabet"][/caption]

​​​ေနာက်တစ်ခါက​​​ေတာ့​​​ကျွန်​​​ေတာ်နှင့်​​​ရင်း​​​နှီး​​​သည့်​​​ မိသား​​​စု တစ်ခုတွင်ြဖစ်သည်။ ဖခင်ြဖစ်သူက သမီး​​​ြဖစ်သူအား​​​ ဆံုး​​​မ​​​ေန​​​ေသာ စကား​​​ကို နား​​​နှင့်​​​ဆတ်ဆတ် ြကား​​​ခဲ့​​​ရြခင်း​​​ြဖစ်သည်။ ထိုမိသား​​​စုတွင် သမီး​​​ြဖစ်သူက ြမန်မာစာဝါသနာပါသည်။ ​​​ေကျာင်း​​​မှာလည်း​​​ ကဗျာြပိုင်ပွဲ၊​ စာစီစာကံုး​​​ြပိုင်ပွဲတို့​​​တွင် ဝင်ြပိုင်​​​ေနကျြဖစ်သည်။ အ​​​ေဖလုပ်သူက ထိုကဲ့​​​သို့​​​ဝင်ဝင်ြပိုင်သည်ကို မြကိုက်။ တစ်​​​ေန့​​​​​ေတာ့​​​ သူ့​​​သမီး​​​ကို ခုလို​​​ေြပာပါသည်။ “သမီး​​​ရဲ့​​​ ြမန်မာလို စာအုပ်​​​ေတွဖတ်မ​​​ေနနဲ့​​​၊​ အဲဒီြပိုင်ပွဲ​​​ေတွလည်း​​​ ဝင်ြပိုင်မ​​​ေနနဲ့​​​။ ြမန်မာစာက ဖွတ်ချီး​​​၊​ ြမန်မာစာ​​​ေတာ်လို့​​​ သမီး​​​ ဘာမှြဖစ်မလာဘူး​​​၊​ အဂင်္လိပ်စာသာ ​​​ေတာ်​​​ေအာင်လုပ်၊​ ြကား​​​လား​​​” ဟု ​​​ေြပာ​​​ေလ၏။ က​​​ေလး​​​မ​​​ေလး​​​က သူ့​​​အ​​​ေဖကို မျက်လံုး​​​​​ေလး​​​ အြပူး​​​သား​​​နှင့်​​​ ြကည့်​​​​​ေနပါသည်။ အ​​​ေဖလုပ်သူကိုလည်း​​​ အြပစ်မဆိုသာပါ။ သူလည်း​​​ သူ့​​​ဘဝ အ​​​ေတွ့​​​အြကံုနှင့်​​​ယှဉ်ြပီး​​​ ​​​ေြပာြခင်း​​​ြဖစ်ပါလိမ့်​​​မည်။

ထို မိသား​​​စုမှာ ​​​ေရမ​​​ေရာသည့်​​​ ြမန်မာလူမျိုး​​​စစ်စစ်များ​​​ြဖစ်သြဖင့်​​​ ထိုသို့​​​ြကား​​​ရသည်မှာ နည်း​​​နည်း​​​​​ေတာ့​​​ နား​​​ခါး​​​စရာြဖစ်ပါသည်။ အဂင်္လိပ်စာအ​​​ေရး​​​ြကီး​​​ပါသည်။ ​​​ေခတ်ကာလအ​​​ေလျာက် အဂင်္လိပ်စာမတတ်လို့​​​ မြဖစ်မှန်း​​​ ဘယ်သူမှမြငင်း​​​ပါ၊​ အဂင်္လိပ်စာ​​​ေတာ်မှ ​​​ေခတ်နှင့်​​​ရင်​​​ေဘာင်တန်း​​​နိုင်မည်ဆိုတာလည်း​​​ ​​​ေသွး​​​ထွက်​​​ေအာင်ပါသည်။ ယ​​​ေန့​​​​​ေခတ်တွင် နိုင်ငံ​​​ေရး​​​၊​ စီး​​​ပွား​​​​​ေရး​​​၊​ လူမှု​​​ေရး​​​စသည့်​​​ဘက်​​​ေပါင်း​​​စံု၌ အဂင်္လိပ်စာသည် အ​​​ေရး​​​ြကီး​​​​​ေသာအခန်း​​​ကဏ္ဍမှ ပါဝင်လျက်ရှိပါသည်။ အဂင်္လိပ်စာတတ်က အလုပ်ရ လွယ်သည်။ ရသည့်​​​အလုပ်ကလည်း​​​ အဆင့်​​​ြမင့်​​​နိုင်သည်။ လစာလည်း​​​​​ေကာင်း​​​မည်။ လူတကာကလည်း​​​ အထင်ြကီး​​​မည်။ ြမန်မာစာကမူ ထိုသို့​​​မဟုတ်။ “ကျွန်​​​ေတာ်/ကျွန်မ ြမန်မာစာ ​​​ေတာ်ပါတယ်” ဟု ဆိုရံုမျှနှင့်​​​ အလုပ်အကိုင်​​​ေကာင်း​​​​​ေကာင်း​​​ မရနိုင်။ ြမန်မာစာတွင် အဂင်္လိပ်စာလို အသံုး​​​ကျတန်ဖိုး​​​မရှိ။ ထို့​​​​​ေြကာင့်​​​ ြမန်မာစာမှာ မျက်နှာငယ်ရသည်။ ပင်ကိုဝါသနာပါသူတချို့​​​မှလွဲ၍ တက္ကသိုလ်​​​ေကာလိပ်များ​​​တွင် ြမန်မာစာအဓိကယူလို​​​ေသာ ​​​ေကျာင်း​​​သား​​​မရှိ။ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း​​​ စာ​​​ေမး​​​ပွဲ၌ အမှတ်နည်း​​​သူများ​​​သာ သင်ြကား​​​ြက​​​ေသာ ဘာသာရပ်တစ်ခု အဆင့်​​​သို့​​​ ​​​ေလျှာကျ​​​ေနပါသည်။ ​​​ေကျာင်း​​​များ​​​တွင်လည်း​​​ ြမန်မာစာသင်နိုင်​​​ေသာ ဆရာဆို၍ မများ​​​လှသလို ြမန်မာစာထူး​​​ချွန်သူများ​​​လည်း​​​ သိပ်မထွက်လှပါ။

ြမန်မာစာတွင် မျက်​​​ေမှာက်​​​ေခတ်အတွက် အသံုး​​​ကျတန်ဖိုး​​​မရှိရံုမျှနှင့်​​​ ပစ်ပယ်ထား​​​လိုက်ရမည်​​​ေလာ။ ြမန်မာစာတွင် ပကတိတန်ဖိုး​​​ မရှိ​​​ေတာ့​​​ြပီ​​​ေလ။ တကယ်ပဲ ြမန်မာစာ “ဖွတ်ချီး​​​” ြဖစ်သွား​​​ြပီ​​​ေလာ။ ဒါဆို ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရတို့​​​၊​ ြပည်နဝ​​​ေဒး​​​ြကီး​​​တို့​​​၊​ ဦး​​​ပုညတို့​​​လို လူ​​​ေတွဘယ်နား​​​သွား​​​ထား​​​ မည်နည်း​​​။ ဆရာ​​​ေဇာ်ဂျီ၊​ သိပ္ပံ​​​ေမာင်ဝ၊​ ပီမိုး​​​နင်း​​​၊​ ​​​ေရွှဥ​​​ေဒါင်း​​​ စသူတို့​​​ကို ဘယ်​​​ေချာင်သွား​​​ထိုး​​​မည်နည်း​​​။

အဂင်္လိပ်စာသည် ကမ္ဘာ့​​​ပညာရပ်အား​​​လံုး​​​နှင့်​​​ ဆက်သွယ်ရာ ဝင်​​​ေပါက်ြဖစ်သည်ဟု အဆိုရှိသည်။ ကျွန်​​​ေတာ်တို့​​​နိုင်ငံတွင် ​​​ေခတ်မီဝိဇ္ဖာ သိပ္ပံပညာရပ်များ​​​အား​​​လံုး​​​ကို ြမန်မာမှုမြပုနိုင်​​​ေသး​​​။ ထို့​​​​​ေြကာင့်​​​ အဂင်္လိပ်စာ မတတ်လျှင် ထိုဘာသာရပ်များ​​​ကို မ​​​ေလ့​​​လာ မဖတ်ရှုနိုင်။ အဂင်္လိပ်စာ မတတ်လျှင် ကွန်ပျူတာ မကိုင်နိုင်။ ဒါ​​​ေြကာင့်​​​ အဂင်္လိပ်စာကို အရင်သင်ြကရသည်။ အဂင်္လိပ်စာမတတ်သူက ​​​ေရှ့​​​တန်း​​​မ​​​ေရာက်နိုင်။ မျက်နှာသာအ​​​ေပး​​​မခံရ။ ​​​ေနရာမရ။ ကမ္ဘာ့​​​နိုင်ငံအသီး​​​သီး​​​တွင်လည်း​​​ တိုင်း​​​ရင်း​​​သား​​​ ဘာသာစကား​​​နှင့်​​​ ကမ္ဘာသံုး​​​ဘာသာစာ​​​ေပတို့​​​အြကား​​​ အ​​​ေရး​​​ပါမှုြခင်း​​​ ကွာဟသည့်​​​ ကိစ္စရှိနိုင်ပါသည်။ မည်သို့​​​ြဖစ်​​​ေစ အဂင်္လိပ်စာတတ်ဖို့​​​ လိုရံုမျှနှင့်​​​ တိုင်း​​​ရင်း​​​သား​​​စာ​​​ေပကို ကျွန်​​​ေတာ်တို့​​​ ပစ်ပယ်လိုက်ရ​​​ေတာ့​​​မည်​​​ေလာ။ ​​​ေရှး​​​​​ေဟာင်း​​​ ြပတိုက်ထဲ ထည့်​​​သိမ်း​​​ထား​​​လိုက်ရ​​​ေတာ့​​​မည်​​​ေလာ။

ြမန်မာနိုင်ငံကို ြဗိတိသျှတို့​​​အုပ်စိုး​​​သည့်​​​​​ေခတ်က ြမန်မာစာနှင့်​​​ စကား​​​သည် အထူး​​​သြဖင့်​​​ မျက်နှာငယ်ရ ပါသည်။ ြမန်မာစာသည် ​​​ေတာသူ​​​ေတာင်သား​​​ သာမန်အရပ်သား​​​တို့​​​​​ေရး​​​သည့်​​​ စာ​​​ေပတစ်ရပ်မျှသာ အဆင့်​​​ရှိခဲ့​​​ပါသည်။ အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ နှစ်ဘာသာသင်​​​ေကျာင်း​​​များ​​​တွင် ြမန်မာစာကို ဘာသာတစ်ရပ်အ​​​ေန​​​ေလာက်သာ အသိအမှတ်ြပုြပီး​​​ အဂင်္လိပ်​​​ေကျာင်း​​​များ​​​တွင်မူ ြမန်မာစာကို လံုး​​​ဝ သင်ြကား​​​ြခင်း​​​မြပုပါ။ ​​​ေခတ်ပညာတတ်ဆို​​​ေသာ ​​​ေကျာင်း​​​သား​​​များ​​​၊​ ြမို့​​​အုပ်များ​​​၊​ အ​​​ေရး​​​ပိုင်နယ်ပိုင် လူတန်း​​​စား​​​ကလည်း​​​ ြမန်မာစာကို အထင်မြကီး​​​ြကီး​​​ြက။ ​​​ေနာက်ပိုင်း​​​ ြမန်မာစာကို ချစ်ြမတ်နိုး​​​ြကသူတို့​​​ သတင်း​​​စာ၊​ ဂျာနယ်၊​ မဂ္ဂဇင်း​​​တို့​​​မှ တစ်ဆင့်​​​ ြမန်မာစာကို​​​ေလ့​​​လာလိုက်စား​​​ြကရန် အပတ်တကုတ် ြကိုး​​​စား​​​လှံု့​​​​​ေဆာ်ခဲ့​​​၍သာ ြမန်မာစာကိုစိတ်ဝင်စား​​​သူများ​​​ ​​​ေပါ်​​​ေပါက်ခဲ့​​​ရြခင်း​​​ြဖစ်သည်။ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်တွင်လည်း​​​ ဆရာြကီး​​​ဦး​​​​​ေဖ​​​ေမာင်တင်၏ြကိုး​​​စား​​​မှု​​​ေြကာင့်​​​ ြမန်မာစာဌာနဟူ၍ ​​​ေပါ်​​​ေပါက်ခဲ့​​​သလို ဆရာြကီး​​​နှင့်​​​တပည့်​​​များ​​​ြဖစ်သည့်​​​ ဆရာဦး​​​စိန်တင် (သိပ္ပံ​​​ေမာင်ဝ)၊​ ဆရာဦး​​​သန့်​​​စင်၊​ ဆရာ​​​ေဇာ်ဂျီ၊​ ဆရာမင်း​​​သုဝဏ် စသည့်​​​ ​​​ေခတ်စမ်း​​​ြမန်မာစာ​​​ေပ၏ဖခင်ြကီး​​​များ​​​၏ ​​​ေကျး​​​ဇူး​​​​​ေြကာင့်​​​လည်း​​​ အဂင်္လိပ်​​​ေခတ်တွင် ြမန်မာစာတစ်​​​ေခတ်ကို ထူ​​​ေထာင်နိုင်ခဲ့​​​ြခင်း​​​ြဖစ်ပါသည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ြကီး​​​များ​​​သည် တစ်ဘက်က ြမန်မာစာတွင် ကျွမ်း​​​ကျင်သူများ​​​ြဖစ်ြကသလို အြခား​​​တစ်ဘက်ကလည်း​​​ အဂင်္လိပ်စာတွင် မညံ့​​​ြကသူများ​​​ြဖစ်သည်ကို သတိချပ်ြက​​​ေစချင်ပါသည်။

ယ​​​ေန့​​​​​ေခတ်လို အဂင်္လိပ်စာအ​​​ေရး​​​ပါ​​​ေသာကာလတွင် ြမန်မာစာကို ​​​ေလ့​​​လာလိုက်စား​​​သူ၊​ လိုက်စား​​​ချင်စိတ်ရှိသူ အလွန်ရှား​​​ပါသည်။ ​​​ေကျာင်း​​​များ​​​၌လည်း​​​ အဂင်္လိပ်စာ ထူး​​​ချွန်သူက ထင်​​​ေပါ်၍ ြမန်မာစာတွင် ထူး​​​ချွန်သူမှာမူ အချီး​​​အမွမ်း​​​သိပ်မခံရဘဲ ​​​ေမ့​​​​​ေလျာ့​​​ခံထား​​​ရပါသည်။ ဆရာများ​​​ကလည်း​​​ အဂင်္လိပ်စာ​​​ေတာ်သူကိုသာ ချီး​​​ကျူး​​​​​ေြပာဆိုြကသည်က များ​​​ြပီး​​​ ြမန်မာစာ​​​ေတာ်သူတို့​​​ကို အ​​​ေရး​​​တယူ သိပ်မရှိလှပါ။ တက္ကသိုလ်​​​ေကျာင်း​​​သား​​​ ြမန်မာစာအဓိကနှင့်​​​ဟု ဆိုလိုက်လျှင် သိပ်အထင်မြကီး​​​ချင် ြကပါ။ မိဘများ​​​ကလည်း​​​ မိမိတို့​​​သား​​​သမီး​​​ကို အဂင်္လိပ်စာ​​​ေတာ်တာ၊​ ထူး​​​ချွန်တာကိုသာ ြမင်လိုြကပါသည်။ ​​​ေငွ​​​ေြကး​​​တတ်နိုင်သူများ​​​က သား​​​သမီး​​​ကို ြမန်မာစာလံုး​​​ဝမသင်သည့်​​​ ပုဂ္ဂလိက ​​​ေကျာင်း​​​များ​​​တွင် အပ်နှံ​​​ေလ့​​​ရှိြကသည်။ အဂင်္လိပ်စာဘက်ကိုသာဖိြပီး​​​ မဲြကသြဖင့်​​​ အဂင်္လိပ်စာ​​​ေတာ်သူ မရှား​​​​​ေသာ်လည်း​​​ သဒ္ဒါအသံုး​​​အနှုန်း​​​၊​ စာလံုး​​​​​ေပါင်း​​​သတ်ပံုမှအစ အလွဲလွဲအ​​​ေချာ်​​​ေချာ်နှင့်​​​ ြမန်မာလို စာစီစာကံုး​​​တစ်ပုဒ်ကို​​​ေတာင် ​​​ေြဖာင့်​​​​​ေအာင်မ​​​ေရး​​​တတ်​​​ေတာ့​​​သူများ​​​ အ​​​ေတွ့​​​ရများ​​​လာသည်မှာ ဝမ်း​​​နည်း​​​စရာြဖစ်ပါသည်။

ဒါတင်မကပါ။ ယ​​​ေန့​​​​​ေခတ် ြမိုင်ြမိုင်ဆိုင်ဆိုင် ထွက်ရှိ​​​ေနြကသည့်​​​ စာနယ်ဇင်း​​​၊​ မီဒီယာများ​​​တွင် အသံုး​​​ြပု​​​ေနြကသည့်​​​ ြမန်မာစာမှာလည်း​​​ အဆင့်​​​အတန်း​​​အ​​​ေတာ်နိမ့်​​​ကျကာ အမှား​​​​​ေပါင်း​​​ ​​​ေသာင်း​​​​​ေြခာက် ​​​ေထာင်နှင့်​​​ ြဖစ်လာပါသည်။ ြမန်မာက​​​ေရး​​​သည့်​​​ ြမန်မာစာသည်ပင် က​​​ေမာက်ကမ​​​ေတွ ြဖစ်လာပါသည်။ “ကင်မ်အဲရစ်သည် ​​​ေဒါ်​​​ေအာင်ဆန်း​​​စုြကည်၏ သား​​​နှစ်​​​ေယာက်အနက် အငယ်ဆံုး​​​သား​​​ြဖစ်သည်” ဆိုသည့်​​​ အ​​​ေရး​​​အသား​​​မျိုး​​​၊​ “ဒဏ်ရာ​​​ေြကာင့်​​​ ဝိန်း​​​ရွန်နီ ယ​​​ေန့​​​ပွဲကို လွဲ​​​ေချာ်မှာြဖစ်ပါတယ်” ဆိုသည့်​​​အ​​​ေရး​​​အသား​​​မျိုး​​​​​ေတွ ဖတ်လာရပါသည်။ ဒီစာအ​​​ေရး​​​အသား​​​များ​​​ကို ကျွန်​​​ေတာ်တို့​​​​​ေတွသာမက ြမန်မာစာသင်ယူ​​​ေနြကသည့်​​​ နိုင်ငံြခား​​​သား​​​များ​​​ကလည်း​​​ ဖတ်ြကမည်မှာ အမှန်ြဖစ်သည်။ ကျွန်​​​ေတာ်​​​ေတာ့​​​ ဒီ အမှား​​​​​ေတွ၊​ ​​​ေပါက်ကရ​​​ေတွကို ြမင်သည့်​​​သကာလ ြမန်မာလိုဖတ်တတ်သည့်​​​ နိုင်ငံြခား​​​များ​​​နှင့်​​​ ဆံုမိတိုင်း​​​ ဒီအ​​​ေြကာင်း​​​ စကား​​​​​ေရာက်မည်ကိုပင် စိုး​​​ရွံ့​​​ရှက်​​​ေြကာက်မိပါသည်။

ကမ္ဘာ့​​​တိုင်း​​​ြပည်နိုင်ငံများ​​​တွင် ​​​ေနာက်ကျမှ ​​​ေပါ်​​​ေပါက်လာ​​​ေသာ စာ​​​ေပတို့​​​သည် မိမိတို့​​​ထက်ပိုမို ​​​ေရှး​​​ကျသည့်​​​ ဘာသာစာ​​​ေပတစ်မျိုး​​​မျိုး​​​ကို အမှီသဟဲြပုရပါသည်။ အဂင်္လိပ်စာသည် ဂရိ၊​ လက်တင် စာ​​​ေပတို့​​​၏ အရိပ်အ​​​ေငွ့​​​မကင်း​​​သလို ြမန်မာစာသည်လည်း​​​ မိမိထက်ပို၍​​​ေရှး​​​ကျြပီး​​​ ြကွယ်ဝ​​​ေသာ ပါဠိ သက္ကတစာ​​​ေပတို့​​​၏ အရိပ်အ​​​ေငွ့​​​တို့​​​ မကင်း​​​ပါ။ ပါဠိ (​​​ေခါ်) မဂဓဘာသာကို အ​​​ေြခြပုထား​​​​​ေသာ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့်​​​ ထိုဘာသာတွင် သက်ဝင်ယံုြကည်ြက​​​ေသာ လူမျိုး​​​တို့​​​သည် ​​​ေယဘုယျအား​​​ြဖင့်​​​ ယဉ်​​​ေကျး​​​​​ေသာ စာ​​​ေပပညာနှင့်​​​ ြပည့်​​​စံုြကသူများ​​​ ြဖစ်ပါသည်။ သက္ကရာဇ်အခိုင်အမာ ပါရှိ​​​ေသာ ​​​ေတွ့​​​ရှိရသမျှ ြမန်မာ​​​ေကျာက်စာတို့​​​တွင် ြမန်မာသက္ကရာဇ် ၄၇၅ ခန့်​​​ (​​​ေအဒီ ၁၁၁၃ ခန့်​​​) က​​​ေရး​​​ထိုး​​​ခဲ့​​​​​ေသာ ရာဇကုမာရ် ​​​ေကျာက်စာသည် အ​​​ေစာဆံုး​​​ြဖစ်သည်ဟု ဆိုထား​​​သြဖင့်​​​ ြမန်မာစာ၏သက်တမ်း​​​သည် အနှစ် ၉၀၀ ခန့်​​​ရှိြပီြဖစ်ပါသည်။ ​​​ေခတ်အဆက်ဆက်​​​ေရး​​​ထိုး​​​ခဲ့​​​​​ေသာ ​​​ေကျာက်စာများ​​​၊​ ​​​ေပစာ ပုရပိုက် စာများ​​​ကို ​​​ေလ့​​​လာဖတ်ရှုြကည့်​​​လျှင် ြမန်မာစာ အဆင့်​​​ဆင့်​​​ မည်မျှဖွံ့​​​ြဖိုး​​​တိုး​​​တက်ခဲ့​​​သည်၊​ ြမန်မာစာ မည်မျှ​​​ေရှး​​​ကျသည်၊​ စာ​​​ေပပံုသဏ္ဌာန်အား​​​ြဖင့်​​​ မည်မျှအဆင့်​​​ြမင့်​​​ြပီး​​​ ယဉ်​​​ေကျး​​​သည်ကို သိနိုင်ပါသည်။

ြမန်မာလူမျိုး​​​ အ​​​ေတာ်များ​​​များ​​​ ယ​​​ေန့​​​အထင်မြကီး​​​ြက​​​ေသာ ြမန်မာစာသည် သင်ြကား​​​တတ်​​​ေြမာက်ရ လွယ်ကူ​​​ေသာ ဘာသာတစ်ခုမဟုတ်ပါ။ အကယ်၍များ​​​ တစ်ချိန်က ​​​ေနမဝင်အင်ပါယာတစ်ခု စိုက်ထူခဲ့​​​သည်မှာ အဂင်္လိပ်လူမျိုး​​​မဟုတ်ဘဲ ြမန်မာလူမျိုး​​​ြဖစ်ခဲ့​​​မည်ဆိုလျှင်​​​ေတာင် ြမန်မာစာနှင့်​​​စကား​​​သည် အဂင်္လိပ်စာနှင့်​​​စကား​​​လို ကမ္ဘာသံုး​​​ြဖစ်ရန် မလွယ်ပါ။ ြမန်မာစာ​​​ေလ့​​​လာသည့်​​​ နိုင်ငံြခား​​​သား​​​တစ်ဦး​​​ကို ​​​ေမး​​​ြကည့်​​​ပါက ြမန်မာစာ/စကား​​​အလွန်ခက်သည်ဟု ​​​ေြဖပါလိမ့်​​​မည်။ ြမန်မာတစ်​​​ေယာက်ပင်လျှင် ကိုယ့်​​​ဘာသာစကား​​​ကိုလည်း​​​​​ေကာင်း​​​ စာ​​​ေပတွင်လည်း​​​​​ေကာင်း​​​ ထံုး​​​လို​​​ေြက ​​​ေရလို​​​ေနှာက် တတ်သိရန်မလွယ်ပါ။ အဂင်္လိပ်စာသည် ပါရဂူ​​​ေြမာက်တတ်​​​ေြမာက် တတ်ကျွမ်း​​​ရန် ခက်ခဲသည်မှန်​​​ေသာ်လည်း​​​ နှစ်လ သံုး​​​လခန့်​​​ ​​​ေသ​​​ေသချာချာ ​​​ေလ့​​​ကျင့်​​​သင်ယူလိုက်လျှင် ထမင်း​​​စား​​​​​ေရး​​​​​ေသာက် တတ်ကျွမ်း​​​ဖို့​​​ သိပ်မခက်လှပါ။ အဂင်္လိပ်စာကို ထိခိုက်လို၍ ​​​ေြပာြခင်း​​​မဟုတ်ပါ။ ကျွန်​​​ေတာ်ကိုယ်တိုင်လည်း​​​ အဂင်္လိပ်စာကို ကျကျနန ​​​ေလ့​​​လာသင်ယူသူ ြဖစ်ပါသည်။ ြမန်မာစာသည် တတ်​​​ေြမာက်ရန်ခက်ခဲ​​​ေသာ ထိုး​​​ထွင်း​​​သိရန် ပို၍ခက်ခဲ​​​ေသာ ဘာသာစာ​​​ေပနယ်ပယ်တစ်ခုမှန်း​​​ သိသာ​​​ေစလို၍ နှိုင်း​​​ယှဉ် တင်ြပြခင်း​​​ ြဖစ်ပါသည်။

ြမန်မာစာသည် သင်ယူရခက်သလို သင်ြကား​​​ရလည်း​​​ ခက်သည့်​​​ဘာသာြဖစ်သည်။ ြမန်မာစာကို ဆရာတိုင်း​​​ မသင်နိုင်ပါ။ ြမန်မာစာဆိုလျှင် အ​​​ေတာ်များ​​​များ​​​ လက်တွန့်​​​ြကသည်။ ြမန်မာစာကို ထဲထဲ ဝင်ဝင် မ​​​ေလ့​​​လာဖူး​​​သူတစ်​​​ေယာက် ြမန်မာစာသင်လျှင် အိုး​​​နင်း​​​ခွက်နင်း​​​ြဖစ်ပါသည်။ အြခား​​​စာ​​​ေပတို့​​​နှင့်​​​ မတူသည့်​​​အချက်က ြမန်မာစာ​​​ေပတွင် ဗုဒ္ဓစာ​​​ေပနှင့်​​​ပရိယတ္တိတို့​​​ အြမစ်တည်စိုက်လျက်ရှိြခင်း​​​ပဲ ြဖစ်သည်။ ြမန်မာစာ​​​ေပအသံုး​​​အနှုန်း​​​များ​​​သည် ဗုဒ္ဓစာ​​​ေပနှင့်​​​ မကင်း​​​​​ေသာ​​​ေြကာင့်​​​ အထူး​​​မွန်ြမတ်​​​ေသာစာ​​​ေပမျိုး​​​ြဖစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ ​​​ေခတ်ကာလအရ အဂင်္လိပ်စာမတတ်လျှင် မြဖစ်သည်မှာ မှန်​​​ေသာ်လည်း​​​ ြမန်မာစာသည် ​​​ေအာက်တန်း​​​မကျ​​​ေြကာင်း​​​ ​​​ေြပာလိုပါသည်။ ြမန်မာစာ အဓိကနှင့်​​​ ဘွဲ့​​​ရ၍လည်း​​​ ဂုဏ်ငယ်စရာမလိုဟု ဆိုချင်ပါသည်။ အဂင်္လိပ်​​​ေခတ်တွင် ြမန်မာစာကို အဂင်္လိပ်အစိုး​​​ရက အသိအမှတ်ြပုလာရ​​​ေအာင် ြကိုး​​​ပမ်း​​​ခဲ့​​​​​ေသာ ဆရာြကီး​​​ဦး​​​​​ေဖ​​​ေမာင်တင်၊​ ြမန်မာစာ​​​ေပ၏သူရဲ​​​ေကာင်း​​​ြကီး​​​ဟု ​​​ေခါ်ဆိုြက​​​ေသာ ဆရာြကီး​​​ သခင်ကိုယ်​​​ေတာ်မှိုင်း​​​၊​ အဂင်္လိပ်စာ​​​ေရာ ြမန်မာစာမှာပါ မဟာဝိဇ္ဖာဘွဲ့​​​များ​​​ ရခဲ့​​​​​ေသာ ဆရာ​​​ေဇာ်ဂျီ၊​ ​​​ေခတ်စမ်း​​​စာ​​​ေပအ​​​ေရး​​​အသား​​​ြဖင့်​​​ ြမန်မာစာ​​​ေပတစ်​​​ေခတ်ဆန်း​​​​​ေစ​​​ေအာင် အား​​​ထုတ်ခဲ့​​​​​ေသာ ဆရာြကီး​​​ သိပ္ပံ​​​ေမာင်ဝ စသူတို့​​​ကို သတိရ​​​ေနမိပါ​​​ေတာ့​​​သည်။

“ြမန်မာစာ​​​ေဈး​​​မရှိတာမို့​​​၊​ ​​​ေဆွး​​​မချိ​​​ေနာက်ဘွယ်၊​ ​​​ေရှး​​​ကဝိ​​​ေပျာက်ကွယ်သည်၊​ အ​​​ေထာက်ဝယ်အိုချို့​​​။ ။ စာကံုး​​​မှုဖိုး​​​မတန်သည်၊​ ကျိုး​​​မသန်ြကပ်တဲ့​​​ခါမို့​​​။ ​​​ေရှး​​​ြမန်မာထံုး​​​မတွင်သည်၊​ ချံုး​​​မရွှင်​​​ေသွညို့​​​၊​ သံုး​​​မဝင်အ​​​ေြခရို့​​​တာမို့​​​၊​ က​​​ေဝတို့​​​နွမ်း​​​နယ်၊​ ​​​ေအဘီစီအ​​​ေြခစား​​​​​ေလာက်မှ၊​ အ​​​ေနအထား​​​​​ေြဖာင့်​​​ဘု တကယ်၊​ ​​​ေခတ်အလိုက် အရိုး​​​ကွယ်သည်၊​ မျိုး​​​အနွယ်တိမ်ခဲ့​​​​​ေပါ့​​​၊​ နှိမ်ဖဲ့​​​လို့​​​​​ေအာက်ချတာ၊​ ​​​ေြကာက်ဘွယ့်​​​အခါ၊​ မျိုး​​​ြမန်မာအသံုး​​​စာနှယ်၊​ နှလံုး​​​နာ​​​ေခတ်ြကီး​​​မို့​​​​​ေလး​​​”

(၁၉၂၉ ခုနှစ်ထုတ် ယူနီဗာစတီ​​​ေကာလိပ်မဂ္ဂဇင်း​​​ အတွဲ ၂၁၊​ အမှတ် ၁ ပါ ြမန်မာစာဆရာြကီး​​​ဦး​​​လင်း​​​၏ ​​​ေတး​​​ထပ်)

အ​​​ေတွး​​​အြမင်မဂ္ဂဇင်း​​​ (၂ဝဝ၄ ခုနှစ်ခန့်​​​)

http://www.waiyanphone.net/2011/01/blog-post.html